Osmanlı Devleti, kuruluşundan itibaren yabancıların ilgisini çekmiştir. Özellikle 1453 yılında İstanbul’un fethi, Batılıların Osmanlı’ya ilgisini daha da arttırmıştır. Bu ilgi sonucu Osmanlı topraklarını ziyaret eden farklı statülerdeki kişiler, Osmanlı’yı toplumsal, siyasal, ekonomik, ticari, bilimsel, mimari vb. birçok alanda gözlemlemiş ve gözlemlerini kayıt altına almışlardır. Bu durum, alana ilgi duyanları Batı’nın kaynaklarına yönlendirmiştir. İletişim ve ulaşım olanaklarının kısıtlı olduğu bu dönemde, Batı kaynakları, genellikle seyyahların Osmanlı topraklarına yaptıkları seyahatlerden edindikleri bilgilerin derlemesinden oluşmaktadır.

Batı’nın Osmanlı kültür yapısıyla ilgili düşünceleri, bu dönemde, söz konusu seyyahlar tarafından yazılmış belgelerde, mektuplarda, raporlarda, günlüklerde, notlarda ve kitaplarda yer alan bilgilere dayanmaktadır. Osmanlı’yı ziyaret eden Batılıların bu konudaki olası gözlemlerinin neler olduğunun saptanarak gün ışığına çıkarılmasına dair çalışmaları, kitap ve kütüphane kültürü konusu açısından da önemli hale getirmektedir. Böylelikle literatürümüzde varlığı yoğun olarak hissedilen, Batı’nın bu konudaki birinci el kaynaklarının incelenmesindeki eksikliğin giderilmesi sorunu önemli bir konu haline gelmektedir. Çalışmamız geniş literatür çalışması ve buna uygun değerlendirmeleri ile birlikte bu eksikliğin giderilmesinde bir adım olmak amacını taşımaktadır.

 

Osmanlı'da Kitap Kültürü ve Batı Dünyası